İnsanlık için çok önemli olan ve modern bilimde yeni bir çağ açan iki büyük projede Türkiye’den sadece Sabancı Üniversitesi yer alıyor: İnsan Beyni Projesi (Human Brain Project - HBP) ve Grafen (Graphene Project) Amiral Gemisi Projesi.

Avrupa Komisyonu, AB 7. Çerçeve Programı ICT (Bilgi ve İletişim Teknolojileri) alanı kapsamında,bu iki projeyi(İnsan Beyni Projesi ve Grafen Projesi ) Avrupa’nın ilk 10 yıllık, 1 milyar Avro’lukAB Geleceğin Yükselen Teknolojisi FET Projeleri olarak seçti.

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) da projelere katılım için Avrupa Komisyonu tarafından beklenen ulusal desteği projelerin her aşamasında sağlamış ve AB Nezdinde lobi faaliyetleri gerçekleştirdi.


İnsan Beyni Projesi (Human Brain Project – HBP)

İnsan Beyni Projesi, beyni ve beynin temel mekanizmalarını daha iyi anlayarak bu bilgiyi tıp ve bilişim alanlarına uygulamayı hedefliyor.

80’den fazla Avrupalı ve uluslararası araştırma kurumunu bir araya getiren İnsan Beyni Projesi’nin on yıl (2013-2023) sürmesi planlanıyor. Projenin Kuzey Amerika’dan da önemli destekçileri bulunmaktadır Projenin tahmini maliyeti 1,19 milyar Avro olacaktır. Proje, İsviçre’nin Lausanne Federal Teknik Üniversitesi’nden (EPFL) nörobilimler uzmanı Prof.Henry Markram koordinatörlüğünde, Almanya Heidelberg Üniversitesi’nden Karlheinz Meier ile Lausanne Üniversitesi (UNIL) ve Vaudoise Üniversite Hastanesi’nden (CHUV) Richard Frackowiak’ın katkılarıyla yürütülecek.

İnsan Beyni Projesi’nin merkezinde Bilişim ve Bilgi işleme Teknolojileri (BİT) yatıyor.  Projeyle geliştirilecek nöro-bilişim, beyin simülasyonu ve süper bilgisayar uygulamaları için BİT platformları, dünyanın her yerinde üretilen nörobilim verilerinin toplanmasını, birleştirici modeller ve simülatörler üzerinde bütünleştirilmesini, biyolojiden elde edilen verilerle karşılaştırılarak kontrolünü ve bilim dünyasına açılmasını kapsıyor.  Projenin nihai hedefini, bilim insanlarının genler, moleküller ve hücrelerden yola çıkarak insanın bilişsel yeteneklerine ve davranış modellerine ulaşması oluşturuyor.


İnsan Beyni Projesi’ninTürkiye yürütücüsü Sabancı Üniversitesi oldu. Sabancı Üniversitesi’nden Dr. Volkan Özgüz ve Prof. Yaşar Gürbüz önderliğindeki teknik ekip,TÜBİTAK desteği ile nörobenzetimli bilgi işlem mimarileri, çok düşük enerjilerle çalışan yeni bilgi işlem tüm devreleri ve donanım platformları geliştirerek, araştırmacıların insan beyninin mimarisine ve devre yapısına dayalı yeni bilişim sistemleri tasarlamasına öncü olacak.

Bu proje ile Sabancı Üniversitesi Türkiye’de insan beyninin anlaşılması, sağlık ve bilişim araştırmalarına yön vermesi ile ilgili bir platform oluşturarak, yeni katılımcıların Avrupa’daki ortaklara işbirliklerinin kurulmasında arabuluculuk yapacak ve Türkiye’nin uluslararası platformda adının duyurulmasını sağlayacak. Projeye katılım ile ülkemiz araştırmacıları da yüzyılımıza damgasını vuracak bu ileri düzeydeki araştırma faaliyetlerinin içerisinde yer alacak ve proje ortakları arasında bulunan Nobel ödüllü araştırmacılar ile bir arada çalışma fırsatı bulacak. Proje, 2013'ün son aylarında başlayacak.


Grafen Projesi (Graphene Project)

2013 yılında başlayacak olan Grafen Amiral Gemisi Projesi, ilk 30 ay için 54 milyon Avro bütçeyle 17 Avrupa ülkesinden 126 akademik ve endüstriyel araştırma grubunu bir araya getirecek. Girişimin başlamasından kısa süre sonra yapılacak açık çağrıyla 20-30 grubu daha bünyesine katarak genişleyecek olan proje, bu şekilde mühendislik bakımından da daha sağlam bir yapıya kavuşacak.

Sabancı Üniversitesi, Grafen Projesi’ne de Türkiye’den katılan tek kurum oldu. Doç. Dr. Selmiye Alkan Gürsel’in yürütücü ve Dr. Burcu Saner Okan’ın araştırmacı olduğu ekip, TÜBİTAK desteği ilegrafenin enerji uygulamaları, özelikle de grafenin yakıt pillerindeki kullanımları konusunda yapacağı araştırma çalışmaları ile projeye katkı sağlayacak.

Yakıt pili konusundaki konsorsiyumda projeden çıkacak sonuçlar ülkemizin bu alandaki hem bilimsel hem de teknolojik açılardan gelişimine katkıda bulunacak. Bu proje, Sabancı Üniversitesi’nin grafen alanındaki mevcut çalışmalarına katkı sağlayarak, bu alanda bir yetkinlik merkezi oluşturacaktır ve yeni ortaklıkların oluşturulmasına da imkan sağlayacak. Ayrıca, Türkiye’de grafen ile ilgili oluşturulacak konsorsiyumların projede yer alan Avrupa’daki ortaklara işbirliklerinin kurulmasında arabuluculuk yapabilecek ve Türkiye’nin uluslararası platformda adının duyurulmasını sağlayacak.

Henüz on yaşına bile basmayan ve mucitleri Manchester Üniversitesi öğretim üyeleri Profesör Andre Geim ve Profesör Kostya Novoselov’a 2010 Nobel Fizik Ödülü’nü kazandıran grafenadlı malzeme, bilim çevrelerinin yoğun ilgisini çekmektedir.Grafende bir araya gelen benzersiz üstün özellikler, bu malzemenin çok çeşitli alanlarda çığır açıcı teknolojiler için başlangıç noktası olarak kullanılabileceğine işaret etmektedir.

Bu malzemenin kullanılabileceği önemli uygulama alanları arasında hızlı elektronik ve optik cihazlar, işlevsel hafif bileşenler ve gelişmiş piller yer almaktadır. Grafen teknolojilerinin mümkün kılabileceği yeni ürünlerden bazıları, elektronik kağıt ve bükülebilir kişisel iletişim cihazları gibi hızlı, esnek ve sağlam tüketici elektroniği ürünleri ve enerji verimliliği yüksek uçaklar olarak sayılabilir.  Grafenin uzun vadede yeni bilgisayar paradigmalarını ve yapay retina gibi çığır açan tıbbi uygulamaları doğurması da beklenmektedir.

 

Editör: Haber Merkezi