Ülkelerindeki iç savaş nedeniyle Türkiye’ye sığınan ve AFAD Yönetimi Başkanlığı tarafından Hatay başta olmak üzere Gaziantep, Kilis, Şanlıurfa, Kahramanmaraş, Osmaniye, Adıyaman ve Adana’daki konaklama tesislerinde (konteynerkent ya da çadırkent) barındırılan Suriyeli Mültecilere yönelik hizmetler sürüyor. Kahramanmaraş’ta kurulan çadırkentlerde, son verilere göre 15 bin 752 Suriyeli sığınmacı kalıyor. Hatay’da 14 bin 748, Gaziantep’te 30 bin 476, Kilis’te 13 bin 422, Şanlıurfa’da 89 bin 845, Osmaniye’de 7 bin 705, Adıyaman’da 9 bin 867 ve Adana’da da 8 bin 859 sığınmacı Suriyeli’nin bulunduğu AFAD sitesinde bilgi olarak yer alıyor.
KAHRAMANMARAŞ’TA MARKET KURULUYOR AMA…
Bu arada, Kahramanmaraş Valiliği internet sitesinin ihale ilanları bölümünde, 12 Nisan 2013 günü “Kahramanmaraş Konaklama Tesisinde Kurulacak Olan Market İşletmeciliği İşi, 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 51/c Maddesince Pazarlık Usulü İle İhale Edilecektir” konulu bir ilan yayınlandı.
2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 51/c Maddesi “Önceden düşünülmesi mümkün olmayan ani ve beklenmeyen olayların ortaya çıkması üzerine acele olarak yapılması gerekip, kapalı veya açık teklif usulünün uygulanmasına yeterli süre bulunmayan işler; diğer ihale usulleriyle temin edilemeyeceği açıkça belli olan işler; bilgisayar alımı, kiralanması, bakım ve onarımı; her çeşit araç ve gerecin yetkili servislerine yaptırılacak periyodik bakım ve onarımları; yedek parça ve lastik alımları” hükme bağlıyor. Yani, önceden düşünülmesi mümkün olmayan olaylar sonucu acele olarak yapılması gereken işlerin nasıl yapılacağı anlatılıyor.
Kahramanmaraş Çadırkent’te kurulacak olan Market İşletmeciliği de, bu sistemle yapılacak. Ama yine de her ihtimale karşı ihale yapılacağı duyuruluyor. Yani, kurulalı neredeyse 1 yılı aşan ve zaman zaman hizmet alımları sıkıntı yarattığı konuşulan çadırkente kurulacak olan marketler “pazarlık usulüyle yapılacak işler” sınıfına dahil ediliyor. İhale, pazarlık usulü ile 18 Nisan 2013 günü saat 15:00’de yapılacak. İhalenin yani pazarlığın nerede yapılacağı yazmıyor, ilanda… Kaç market olacağı da yazmıyor ama öğrendiğimize göre 3 adet marketten bahsediliyor.
Ayrıca isteklilerin ihaleye katılabilmeleri için mevzuatı ticaret ve/veya sanayi odası veya ilgili meslek odası belgesi, teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren imza beyannamesi veya imza sirküleri, şartname ekinde yer alan standart forma uygun teklif mektubu, son 5 yıldan beri ticari faaliyetini ispatlayan belge, yıllık cirosunun veya iş hacminin 5 milyon Türk Lirası’nın üzerinde olduğunu kanıtlayan belge, Vekaleten ihaleye katılma halinde, vekil adına düzenlenmiş, ihaleye katılmaya ilişkin noter onaylı vekaletname ile vekilin noter tasdikli imza beyannamesi verilmesi gerekiyor.
TEKNİK ŞARTNAMEDE NELER VAR?
Her isteklinin bir marketi kiralayabilecek. Söz konusu iş için verilecek ıskonto oranı yüzde 5’ten az olmayacak. İdarece belirlenen tip proje esas alınarak prefabrik market binası inşa edilecek. Binalar çelik konstrüksiyon çatılı, ferah ve korunaklı olacak. Marketin elektrik ve su gibi ihtiyaçlarına yönelik her türlü işlemler yüklenici tarafından karşılanacak. Marketlerin çevre emniyeti ve temizliği yüklenici tarafından yapılacak. Marketlerde en az 4 personel çalıştırılacak ve yeteri kadar da tercüman bulundurulacak.
Çalıştırılacak her türlü güvenlik görevlisi, tercüman, kasiyer gibi personelin tüm sorumluluğu yükleniciye ait olacak. Marketlerin satış kasasında sığınmacıların kimliklerini tespite yönelik idarece belirlenecek parmak izi tespiti ve kart okuyucuları yüklenici kuracak. Marketlerde satış fiyatı üzerinden bu ihale ile belirlenen oran miktarınca tüm satışlarda ıskonto uygulanacak. Menşei belli olmayan ürünler, alkollü ürünler, yanıcı ve patlayıcı maddeler, tıbbi ilaçlar, medikal ürünler, delici-kesici ürünler satılamayacak. Ürünler etiketsiz bulundurulmayacak, Türkçe ve Arapça olarak düzenlenecek ve görünür yere asılacak.
Satışa sunulan ürünlerin ıskontosuz fiyatları, o marketin şehir içinde bulunan ana işletmesindeki aynı kalite ve marka ürünün fiyatından fazla olamayacak, idarece belirlenecek 4 marketin fiyat ortalamasını da aşamayacak. Kampta yaşayanlara verilecek kartlar, aile fert sayısı baz alınarak kişi başı 80 TL yüklenecek ve ay içerisinde idarece belirlenen miktar karta yüklenecek. İşletmeci, sığınmacılara verilen kart limiti tutarında satış yapacak. Veresiye mal satılamayacak, nakit ya da veresiye satıştan yüklenici yükümlü olacak.
Yüklenici kampta yaşayan herkesin idarece belirlenecek ihtiyaçlarını karşılamak zorunda olacak. Herhangi bir nedenle kampta meydana gelecek nüfus azalması ya da artması nedeniyle yüklenici bir hak iddia etmeyecek. Kamp yönetici gerek gördüğünde, arzu ettiği ürünü, kendisi temin ederek dağıtabilecek veya üçüncü şahıslara sattırabilecek. Marketler sabah 06.30’da açılacak, akşam 23:00’de kapanacak.
BURAYA KADAR NORMAL GÖRÜNÜYOR DA…
Teknik şartnamenin ilk 20 maddesini özetleyen şartlar, normal görünüyor. Ama ondan sonrası da kafa karıştırıyor. Bunların ilk ihaleye sadece perakende gıda satışı yapan gerçek veya tüzel kişiler katılabiliyor. İhaleye katılacak olanlar, son 5 yıldan beri ticari faaliyetini ispatlamak zorunda olacak. İhaleye katılacaklar yıllık cirosunun ya da iş hacminin 5 milyon TL’nin üzerinde olduğunu belgeleyecek.
Şimdi düşünelim. Kahramanmaraş’ta yıllık cirosu ya da iş hacmi bu rakama ulaşan kaç firma var. Bilemiyoruz ama anlatılanlara ve iddialara göre çadırkentte kurulacak market için önce sayı 4 olarak belirleniyor ve yine iddialara göre de bu sayı sonradan 3’e indiriliyor. Bizim tespitlerimize göre Kahramanmaraş’ta cirosu 5 milyon TL (eski parayla 5 trilyon) olan 4-5 firma bulunuyor.
Bu ihale için de önce Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası ve Kahramanmaraş Esnaf ve Sanatkarları Birliği’ne bağlı esnaf odalarına kayıtlı 4 firmaya davet gönderiliyor. Yapılan davete firmanın biri ‘Benim işim olmaz’ diyerek gitmiyor. Firmalardan biri de ‘bu işe sıcak bakmıyorum’ diyerek, toplantıdan çıkıp gidiyor. Geriye 2 firma kalıyor.
Peki bu firmalarla toplantıyı kim yapıyor? İşte orası da tam bir bulmaca değil. Öğrendiğimize göre, bu firmalarla toplantıyı, mülki amir olarak Vali Şükrü Kocatepe yapmıyor (zaten yapması da beklenemez). Çadırkent’ten sorumlu mülki amir olarak Türkoğlu Kaymakamı Tuncay Akkoyun da yapmıyor (neden toplantıyı kendisi yapmıyor, o da merak konusu). İhaleyi yapacak olan İl AFAD Müdürlüğünün birinci derecede sorumlusu olan İl Müdürü İhsan Karadutlu da yapmıyor (hayret, imza atıyor ama pazarlığa katılmıyor).
Şartnamede yer alan “Yapılacak ihaleye perakende gıda satışı yapan gerçek veya tüzel kişiler katılabilir” (Madde 21) ve “İhaleye katılacak olanlar son 5 yıldan beri ticari faaliyetini ispatlamak zorundadır” (Madde 22) ve “İhaleye katılacaklar yıllık cirosunun ya da iş hacminin 5.000.000 (beş milyon) TL’nin üzerinde olduğunu belgeleyecektir” (Madde 24) hükümleri, sanki adrese teslim ihale şartnamesi hazırlanmış gibi görünüyor.
VE KAFALARI KARIŞTIRAN SORULAR…
1. Çadırkent’in kurulmasından, oradaki insanların ihtiyaçlarının karşılanması kadar ön planda olması gerektiğini düşündüğümüz İl AFAD Müdürlüğü, çadırkentin işlemlerinin hangi aşamasında ve nerede yer alıyor? AFAD yetkilileri, sadece imza aşamasında mı olaya dahil oluyor? AFAD yönetimine bu konuda güven duyulmuyor mu?
2. AFAD’ın hazırlaması gereken ihale teknik ve idari şartnamesi neden Köylere Hizmet Götürme Birliği personeli tarafından hazırlanıyor? AFAD kurumunda, bu işlerin şartnamesini hazırlayacak kapasite ve deneyimde personel bulundurulmuyor mu, bulunduruluyorsa bu işler hangi kanun ve yönetmeliğe göre Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından yapılıyor?
3. Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından hazırlandığı iddia edilen market işi teknik şartnamesi, hangi kriterler dikkate alınarak hazırlanmıştır? 15 bin Suriyeli’nin kaldığı çadırda 3 market düşünülüyor ise, kriterler neden daha uygun tutulmadı. Yıllık cironun 5 milyon TL tutulmasındaki amaç nedir? Perakente gıda satışı yapanların yanında neden 5 yıllık ticari faaliyet zorunluluğu getirdi?
AKİF ARSLAN
